Een gastlog

'De jeugd van tegenwoordig heeft geen respect meer voor ouderen' ~ Socrates, 5e eeuw v. Chr.


Wat hebben ambulancemedewerkers, politieagente, conducteurs en leerkrachten met elkaar gemeen..?

Ongetwijfeld een heleboel: ze hebben het werk gekozen dat ze gevoelsmatig het meest aansprak, verdienen waarschijnlijk veel te weinig in combinatie met hun verantwoordelijkheden, en staan midden in de maatschappij – de maatschappij waar ze het de laatste jaren behoorlijk van te verduren hebben gehad.

Nee, ik doel natuurlijk niet op het overgrote deel van de samenleving dat het werk van deze beroepsgroepen onderkent en op waarde schat. Ik bedoel het deel van de maatschappij dat het de normaalste zaak van de wereld lijkt te vinden om dit –en eigenlijk álle- gezag niet te accepteren. Natuurlijk worden we allemaal steeds mondiger, u, ik en de rest, maar de grens van het fatsoen en het herkennen van de noodzaak tot ten minste enige vorm van gezag, die zaken worden steeds meer opgerekt.

Ten aanzien van leerkrachten zijn het bijvoorbeeld ouders die op een destructieve manier opkomen voor de (vermeende) rechten van hun kleine prinsje of prinsesje. In de aard is daar niets mis mee: immers iedere ouder komt op voor zijn of haar kind, zal het willen beschermen en waakt voor misstanden jegens het kroost. Het probleem zit hem in de wijze waaróp een deel van deze ouders het recht opeist. Schelden, dreigen en zelfs fysiek geweld: het is allang geen uitzondering meer.

In schooljaar 2013-2014 heeft een kwart van de leraren te kampen gehad met agressie van ouders (ATL, 2014). Dat ging dan voor het grootste deel om verbale agressie, bedreigingen en intimiderende opmerkingen, maar ook  in de vorm van fysiek geweld. De opmars van sociale media heeft hierbij ook een behoorlijk steentje bijgedragen. Al met al is de kans dat je hier als leerkracht mee te maken krijgt aanzienlijk.

Wat zouden hiervan oorzaken kunnen zijn? Vraag het de man in de straat en de algehele verloedering van de maatschappij zal veel worden genoemd. In een artikel uit 2011 (*klik*) staat een groot aantal mogelijke “oorzaken” vermeld: kinderen worden te vaak als prinsjes en prinsesjes behandeld, ouders en leerkrachten staan niet op één lijn, te ver doorgeschoten mondigheid, kinderen worden te laat en te weinig gecorrigeerd  en ga zo maar door. Natuurlijk is het van belang de oorzaken te onderzoeken, maar ten aanzien van de meeste hiervan kun je als individuele leerkracht niet veel uitrichten. Bovendien heb je er niet veel aan wanneer je oog in oog staat met een maniakale mama of een pisnijdige papa.

Maken we een onderscheid tussen reactieve (frustratie-)agressie en proactieve (instrumentele) agressie, dan geldt bij de eerste vorm dat er sprake is van een specifieke aanleiding en de onmacht om hier adequaat op te reageren (naar Van der Ploeg, 2014). In dat geval is het zaak om vooral rustig te blijven, gerust te stellen, te neutraliseren en vooral warm en sensitief te reageren waarbij begrip en empathie getoond wordt (Teitler, 2013 en Van Overveld, 2013). Veel zakelijker reageer je bij proactieve agressie: je probeert het waarderen en vertrouwen terug te winnen zodat de ouder je minder als autoriteitsfiguur gaat zien (Teitler, 2013) (met dank aan A. de Jong).

In beide gevallen werk je dus voornamelijk aan de relatie binnen het gesprek (of wat er voor “gesprek” door moet gaan). Je kunt je zelfs afvragen of voor jou het uiteindelijke onderhandelingsresultaat op dat moment van groot belang is. Een neef van mij is politieagent. Hij heeft mij uitgelegd waarom zijn collega’s in filmpjes bij programma’s als Wegmisbruikers vaak zo bijna overdreven begripvol en vriendelijk reageren, en niet meteen gaan steigeren bij de eerste de beste aanzet tot een verwensing. Het voorkomen van escalatie van de situatie staat op één; de bon valt later wel door de brievenbus.

Voor wat de specifieke situatie betreft kan ik het nog wel met hem eens zijn: als leerkracht moet je natuurlijk zien te voorkomen dat een ouder-leerkrachtsituatie volledig uit de hand loopt. Maar als ik het grote geheel bekijk, ben ik bang voor een neerwaarts spiraal-effect van alsmaar minder gezag, minder respect en minder waardering. En pleit ik voor een correcte back-up van schoolbesturen bij escalaties en maatschappijbrede maatregelen tegen verdergaande afbrokkeling van de positie van de leerkracht.

Marcel Louis

Is Batman een racist?

Onbaatzuchtig helpen

Wanneer iemand hulp nodig heeft en ik heb de kans en de mogelijkheid om te helpen, dan help ik. Ik zal mij nooit afvragen wat ik ervoor terug kan krijgen dus zal nooit een goede kandidaat worden voor de VVD. Ik zal mij ook nooit afvragen of die persoon echt wel eerst alles gedaan heeft om zichzelf te helpen of de problemen misschien zelf wel veroorzaakt heeft. Een echt christen zal ik dus ook nooit kunnen worden. Als mensen dan toch zo graag een label op mij willen plakken, doe dan maar 'mens'.

Participatiewet voorkomt hulp

Mijn moeder is bijna tachtig en hulpbehoevend. Zij probeert - ik denk terecht - een verblijf in een verzorgingstehuis zo lang mogelijk uit te stellen. Gelukkig bestaat er (nog wel) zoiets als Thuiszorg en Mantelzorg. Helaas mag ik die officieel niet verlenen want ik maak gebruik van de Participatiewet. Vrijwilligerswerk (zoals het helpen van mijn moeder) mag ik dus niet verrichten 'want dan ben ik niet beschikbaar voor de arbeidsmarkt'. Bovendien zou ik het werk inpikken van iemand die er voor betaald krijgt. Voor de broer van een wethouder gratis bollen pellen in zijn kassen mag echter wel want dan doe ik gratis werkervaring op. En de enige die ik het brood uit de mond eet is één of andere anonieme Pool en daar heeft niemand last van. Blijkbaar.

Zijn blanken altijd racisten?

Mijn moeder had een donkere hulp. Maakt haar dat een racist? En als ik u nu eens vertel dat mijn moeder zelf een getinte huidkleur heeft? Kan iemand die niet blank is racist zijn? En waarom ben je slecht als je iemand betaalt om je te helpen en die persoon heeft een donkere huidskleur? Is het beter om - in het kader van de Participatiewet - mensen met een donkere huidskleur niet te betalen voor arbeid en daarmee effectief de slavernij in ere te herstellen? En waarom is het minder erg wanneer die nieuwe slaven een lichte huidskleur hebben? Is daar onderscheid in maken geen discriminatie of zelfs een toonbeeld van racisme? Waarom mag je wel blanke knechten hebben? Is dat minder erg?

Als Robin een neger was, maakt dat van Batman een racist?