Wij zijn na-apers. Het zit namelijk als overlevingsstrategie bij ons ingebouwd om bij een groep te horen. Al is het maar dat wij lid willen zijn van 'de groep die nergens bijhoort'.
=====================
Meer lezen? Mijn verhalenbundels
========================
Als kind apen wij het gedrag van onze opvoeders na. Dus veel schaatsliefhebbers hadden ouders die van schaatsen hielden, veel racisten hebben racisten als ouders en zo verder.
Niemand kan in zijn eentje overleven. Een heel enkele uitzondering daargelaten. Zet eens een eend en een modern, westers mens samen op een tot dan toe onbewoond eiland en kijk wie er drie maanden later nog leeft. Vooropgesteld dat de mens niet na drie dagen al gek van de honger de eend heeft gevangen en ongekookt heeft opgegeten. Om een week of zo later alsnog te sterven.
Met name mensen die nadenken moeilijk of vermoeiend vinden zijn sterk geneigd anderen als voorbeeld te nemen en klakkeloos na te volgen. Ouders van tieners weten wat ik bedoel. De meesten van ons groeien uit die fase en worden volwassen. Ongeveer 15 procent van de mensen lukt dat niet. Die noemen wij tegenwoordig 'wappies'. Hoewel 'andersdenkenden' een nettere term is.
Niet geheel toevallig is dit ook dezelfde groep die stomtoevallig exact dezelfde mening heeft als een handvol populisten en - als zij al stemmen - stemt op mensen die zeggen tegen alles te zijn dat 'anders' is. Doorgaans stemmen zij dus op conservatieve racisten.
Populisten (en illusionisten en marketeers) werken het liefst voor grote groepen mensen. Individuën in een groep volgen namelijk vaak het collectief in hun acties en vertrouwen niet langer op hun eigen instinct en denkvermogen. Zoals ondermeer dit experiment (klik) aantoonde.
Een bekend ander experiment in dit kader is het Asch Conformatity Experiment:
De test werd meermaals herhaald en leidde tot de conclusie dat in ongeveer een derde van de gevallen een individu de groep volgt in plaats van af te gaan op het eigen oordeel. Hoogstwaarschijnlijk 'om erbij te horen'. Dat is een natuurlijk fenomeen waarbij ons overleven sterk afhing van horen bij een groep. Als individu had je namelijk weinig overlevingskansen, zo'n 35.000 jaar geleden. Inmiddels is zo'n 65% van de mensheid verder geëvolueerd en vindt nog maar 35% van de mensen dat het volgen van een groep danwel Groot Leider ('Führer' in het Duits) belangrijker is dan 'zelf onderzoek doen'. Ook wel 'nadenken' genoemd.
Omdat zij zelf heus wel weten dat het klakkeloos nablaten van een populist niet echt kosher is, noemen deze schapen zichzelf 'iemand die zelf onderzoek doet.' Kijk maar eens naar de biografieën van mensen op sociale media: vrijwel iedereen die zegt 'zelf onderzoek te doen', raakt in paniek als je hen een vraag stelt die niet eerder door hun favoriete populist werd beantwoord. Dat is omdat zij al zo lang hun grote voorbeelden napraten dat zij het zelfstandig nadenken zijn verleerd. Of misschien wel - net als bijvoorbeeld hun ouders - dat nooit hebben geleerd. Beetje jammer.
Terwijl het ontzettend duidelijk is wanneer een politicus een populist is: hij of zij komt nooit met haalbare plannen ten goede van het land en is per definitie ergens tegen als de overheid voor is en voor als de overheid ergens tegen is.
Wanneer iemand die u vertrouwt een uitspraak doet, neemt u die dan klakkeloos over, of onderzoekt u even zelf (kost vaak minder dan ene minuut tijd) of die uitspraak eigenlijk wel klopt?
Posts
