Persoonlijk: over mijn tijd als stembureaulid

'Hij heeft zo'n lekker fris koppie!' 'Ik ben het niet met hem eens maar vind wel dat-ie gelijk heeft'. 'Ik hou van dieren.' 'Ik heb een hypotheek en een leasebak'. 'Ik ben tegen minder bemoeienis voor de EU of zo.' 'Ik stem bewust op een kandidaat zonder piemel om iedereen te laten zien dat ik tegen discriminatie op basis van geslacht ben!' 'Ik wil meer democratie! Ik weet niet precies wat daarmee bedoeld wordt of wat het in de praktijk betekent maar zoals hij het zegt klinkt het zo mooi en als ik hetzelfde zeg lijk ik een intellectueel!' 'Ik stem al jaren hetzelfde want dat deed mijn vader ook altijd.' 'Ik stem want dat moet van mijn man en de dominee'. 'Ik stem uit protest!'

Wát uw beweegreden ook zijn (en blijkbaar kiezen veel mensen er bewust voor niet na te denken over hun stem maar dat mag): bedankt voor het stemmen!

 'Is hier het stembureau?'

'Onze' voorlopige uitslag

15 Maart liet de Nederlandse bevolking zien wat er bedoeld wordt met 'democratie'. Ruim 80% van de stemgerechtigden maakte de gang naar de stembus. Of machtigde een ander daartoe. De zittende partijen (VVD en PvdA) verloren flink maar toch bleef de VVD de grootste. Tot ergernis van de heer Wilders die dacht dat zijn PVV de grootste zou worden. Iets meer dan een miljoen mensen brachten een stem uit op de Partij voor de Vrijheid. Zo'n 7 miljoen mensen dus niet (Ongeveer 8 miljoen mensen mochten stemmen).

Als lid van een stembureau (één van die mensen die achter de tafeltjes zit bij binnenkomst in een stemlokaal) mag ik letterlijk meewerken aan het democratisch proces. Dat voelt best goed.

Klachten nemen wij altijd serieus. Zo was er twee verkiezingen geleden een meneer die klaagde dat hij met zijn rolstoel moeilijk naar binnen kon zonder hulp. De verkiezingen erna lag er een lage hellingbaan voor hem klaar zodat hij eenvoudiger naar binnen (én naar buiten) kon en zelfstandig kon deelnemen aan de stemming. Ook omdat tegenwoordig één op de drie stemhokjes een lager schrijfblad heeft dan de andere twee. Zodat ook rolstoelers en kleine en kromme mensen het stembiljet kunnen invullen.

Dit keer kwam er een klacht van een meneer die wilde weten wat er in het Arabisch op de muur was geschreven in de kleine gymzaal van de - op islamitische basisprincipes gestoelde - school waar het bureau gevestigd was. 'Misschien is het wel een oproep aan die kinderen hier om zich later aan te sluiten bij IS en zichzelf op te blazen!'

'Het is een soort ochtendgebed, meneer', zei ik naar waarheid. 'Iets als 'Ook vandaag ben ik blij dat de zon weer is opgekomen en ik samen met de mensen die ik liefheb mag genieten van een mooie dag.' -'Ja nou, dat zeg je nou wel maar ik vertrouw het niet!' vertelde de man verbolgen in een onvervalst Vlaamse tongval. 'Aha, een buitenlander!', dacht ik. 'Vandaar dat hij niet bekend is met de Nederlandse waarden en normen. Bij ons houdt iedereen rekening met elkaar en gaan wij er niet automatisch van uit dat andere mensen liegen. Dat vinden wij normaal.'

Zijn klacht werd genoteerd in het Proces Verbaal (het grote schrift met op- en aanmerkingen die gelezen worden door gemeente ambtenaren en waar men naar vermogen op reageert) met daarbij de vraag: 'Zullen wij uw telefoonnummer noteren zodat u kunt worden gebeld over de afhandeling van uw klacht?' -'Nee, ik blijf liever anoniem.' 'U weet dat uw klacht niet in behandeling kan worden genomen als u daar niet aan meewerkt?' -'Nou, ik wil gewoon weten wat er staat!' 'Dat is u net verteld, meneer.' -'Ja maar dat vertrouw ik niet!' 'Daar kunnen wij niets aan doen, meneer. Wél kunnen wij uw klacht noteren.' -'O, oké.'

Lastig. Mensen die paranoïde zijn kun je er namelijk niet van overtuigen dat 'zij' niet achter ze aan zitten. Vraag maar aan een psychiater. Of aan de heer Wilders.

Mensen vinden soms ook dat regels niet voor hen gelden. 'Meneer, wilt u even uw zonnebril afdoen zodat ik kan zien of u inderdaad de persoon op dit paspoort bent?' -'Dat zeg je alleen maar omdat ik geen moslim ben!' -'Eh, nee, meneer. Dat zeg ik omdat u volgens de kieswet zichzelf duidelijk herkenbaar moet tonen.' -'Nou, als ik jou moet laten weten wie ik ben dan stem ik lekker niet!'

Jammer.

Ook zijn er mensen die voor het eerst komen stemmen: zenuwachtige jongelui die net achttien zijn geworden maar ook volwassenen die dankzij een krachtige uitspraak van deze of gene populist komen stemmen 'want nu vind ik het opeens belangrijk!' En dat je dan later ziet dat bij één stembiljet bij álle kandidaten van één partij de hokjes rood zijn ingekleurd 'want hoe meer stemmuh se krijguh hoe groter de kans dat se't voor ut segguh krijguh!' Schattig eigenlijk. En een beetje dom. Mag ik dat zeggen? Dat mag ik zeggen.

Om 06.45u was ik aanwezig om samen met de voorzitter het bureau in orde te maken: stapels biljetten tellen, een loupe klaarleggen voor mensen die hun leesbril zijn vergeten, bordjes ophangen met steminstructies en pijlen, eventueel rode potloden slijpen en wat dies meer zij. Ruim 1000 kiezers begroeten (wij waren in totaal met vijf mensen), vriendelijk te woord staan en ervoor zorg dragen dat zij gebruik kunnen maken van het stemgeheim ('Nee, meneer, u mag niet bij uw vrouw in het stemhokje staan om haar te vertellen wat zij moet stemmen. En nee meneer, die regel geldt óók voor blanke Nederlanders.'). Ook aardig: mensen die gaan staan discussiëren in het stemlokaal. Dat zou de stem van een ander kunnen beïnvloeden en dus verzoek je hen hun discussie buiten (of via WhatsApp) voort te zetten.

Om 21.00u gaat het bureau dicht. Vaak komen er dan toch nog één of twee mensen aan de deur klagen 'Ja maar het is pas 5 over negen. Ik kan er toch ook niets aan doen dat ik vandaag tot zes uur gewerkt heb?' -'U had direct uit uw werk even kunnen stemmen, zowel bij uw werk in de buurt, op het treinstation alsook thuis in de buurt. Bovendien had u vanmorgen om half acht al uw stem kunnen uitbrengen.' -'Dat vind ik te vroeg hoor, dan slaap ik toch nog?'.

De bussen worden geleegd en de stembiljetten worden uitgevouwen en per partij op stapels gelegd. De lijsttrekker bovenop. Vervolgens worden de stapels geteld en worden de (voorlopige) uitslagen doorgebeld naar de gemeente. Dan begint het sorteren op voorkeursstem: '123 voor de nummer 1, 12 voor de nummer 2, 6 voor de nummer vier, 13 voor de nummer 13 ('Hè, hoeveel voor 13?' -'13'. 'Ja dat vroeg ik: hoeveel voor 13?' -'13.') en zo door tot nummer 48 of zo.

Afhankelijk van het aantal kandidaten op een kieslijst voor een partij. En dat dus per partij die meedoet aan de verkiezingen. Gelukkig worden wij daarbij bijgestaan door - inmiddels meestal ervaren - tellers: doorgaans studenten die het leuk vinden om een paar tientjes te verdienen én het democratisch proces van dichtbij mee te maken.

Intussen heeft de voorzitter - naast het toezicht houden op het tellen - de ingenomen stempassen, kiespassen en volmachten geteld en het proces verbaal opgemaakt ('Het lampje was stuk in stemhokje 1, een schreeuwende mevrouw tot kalmte gemaand, veel mensen vonden het stembiljet te groot en lastig weer in te vouwen: het mat ongeveer 1 x 1m', tweemaal een nieuw biljet gegeven toen de kiezer daar om vroeg en de oude ongeldig verklaard').

Het aantal ingenomen passen (papiertjes met daarop persoonlijke gegevens van de stemgerechtigde) moet overeenkomen met het aantal uitgegeven stembiljetten. Klopt dit niet dan moet er opnieuw geteld worden. Alles. Dus.

Het kan zijn dat iemand per abuis drie biljetten meekreeg in plaats van twee. Of omgekeerd en dat niet heeft gemeld. Het kan zijn dat iemand een stembiljet meegenomen heeft naar huis. Eén keer werd het probleem achteraf opgelost: een mevrouw bleek het stembiljet voor haar zieke thuiszittende man meegenomen te hebben naar huis om door hem zelf te laten invullen en wilde het de volgende dag weer keurig inleveren. Maar helaas was het stembureau weer gewoon een school. Toch lief.

Al met al heb je dan dus een dag gehad waarop je om 6 uur opstond en - als alles meezit- om 1 uur in bed ligt. En als mensen dan zeuren: 'Nou, volgens mij kan dat tellen beter. Waarom moet het zo lang duren?' en je zegt dan: 'Je kunt je bij de gemeente opgeven om te helpen met tellen maar als je dat niet wil kun je er ook als toeschouwer bij zitten, notities maken en daarna doorgeven hoe het volgens jou beter kan. Dat is jouw recht als burger.' en zij zeggen dan: 'Ja nou, daar heb ik allemaal geen tijd voor, hoor!' dan wil ik eigenlijk slaan. Hard. Maar in plaats daarvan zeg ik: 'Als jij minder zou zeuren zou je meer tijd hebben om daadwerkelijk wat te doen.'

En als laatste opmerking: 

'wie geen gebruik maakt van kiesrecht verliest ook het klaagrecht.'

In Facebook zijn niet alle plaatjes te zien (of te horen) en links in mijn artikelen niet aan te klikken. Klik daarom op de oorspronkelijke link. http://terrebel.blogspot.nl/ Veel leesplezier! O ja, fans kunnen mijn Fan pagina leuk vinden. https://www.facebook.com/terrebel/