woensdag, mei 05, 2021

Communiceren

Onlangs schreef ik over het onderhouden van een liefdesrelatie. Het grootste probleem bij veel stellen is miscommunicatie. 'Wij begrijpen elkaar vaak letterlijk niet', schreef ik. 

============================
In Facebook zijn niet alle plaatjes te zien (of te horen) en links in mijn artikelen niet aan te klikken. Klik daarom op de oorspronkelijke link. http://terrebel.blogspot.nl/ Veel leesplezier! O ja, fans kunnen mijn Fan pagina leuk vinden. https://www.facebook.com/terrebel/

===============================

Vanuit onze eigen opvoeding, ervaring en eigenschappen communiceren wij anders (niet beter of slechter maar anders) dan anderen. Iemand van vier drukt zich op een andere manier uit dan iemand van 74. Iemand die doof geboren is brengt op een andere manier informatie over dan een horende. Dan zijn er de mensen die als kind hun 'mond moesten houden als grote mensen praten!' en zich daarom in hun methodes van communiceren anders hebben ontwikkeld dan mensen die vanaf hun vijfde filosofie-spelletjes deden met papa en mama. 

In onze jeugd worden wij 'geprogrammeerd'. Mensen die wij in ons latere leven tegenkomen kunnen 'compatible' zijn met onze programmering of het interessant vinden dat wij op andere 'software' draaien, om de computeranalogie even voort te zetten.

Van de ander eisen dat hij of zij 'eventjes' zijn of haar programmering aanpast omdat dat jou beter uitkomt is natuurlijk van de gekke. Natuurlijk, met de juiste hulpprogramma's kan een computersysteem zich voor even voordoen als een ander systeem maar in de kern, op het 'moederbord' zo u wilt, blijft het dezelfde computer...pardon persoon. 

Dan zijn er ook nog de mensen die al zo lang een ander systeem imiteren dat zij niet meer beseffen wat hun eigen kernwaardes zijn: je kunt het bureaublad van een Windows-PC er laten uitzien als dat van een Mac maar het gevaar bestaat dat je op gegeven moment zelf of bijvoorbeeld een huisgenoot denkt dat je met een Mac werkt. Stelt u zich de verwarring voor wanneer er iets mis is met de computer en iemand reparatie-software voor een Apple gebruikt.

Zoiets kan ook met mensen gebeuren: iemand worstelt met een mentaal probleem, krijgt hulp die is toegespitst op de persoon die hij of zij lijkt te zijn maar in de kern is het probleem niet opgelost. Dat blijkt namelijk te horen bij een heel andere persoonlijkheid.

Best ingewikkelde materie, vind ik zelf.

Daarom een voorbeeld. Ik haalde al eens eerder de misvatting rond het begrip 'relatie' aan. Terwijl de ene direct denkt aan een liefdesrelatie, is de ander bezig met het ontdekken van de relatie met zijn of haar innerlijk kind, leest de ander net een boek over de relatie tussen ouder en kind en is de ander op het werk verantwoordelijk voor de implementatie van een relatiebeheer-pakket om klanten en leveranciers eenvoudiger te organiseren. Zo heeft iedereen een ander beeld bij het woord 'relatie'. Niet beter of slechter, alleen maar anders.

Nog een voorbeeld: wat bedoelt iemand wanneer hij of zij u vraagt: 'Hoe gaat't?' Wanneer een Broeder uit mijn Loge dat vraagt doelt hij waarschijnlijk op mijn heup. Maar een andere Broeder zou kunnen refereren aan mijn financiƫle situatie. Een buurvrouw zou bedoelen: 'Kan ik je ergens mee helpen in je huis?' terwijl een andere buurvrouw met die vraag bedoelt: 'Zullen wij samen even gezellig babbelen en koffiedrinken?' Wanneer ik die vraag per DM via Twitter ontvang wordt waarschijnlijk bedoeld: 'Wat is de huidige status van jouw liefdesrelatie?'

Kortom: een ogenschijnlijk onschuldige vraag als 'hoe gaat 't?' kan al snel leiden tot misvattingen: 'O, je hebt ruzie met je vriendin? Maar ik bedoelde te vragen wanneer je aan je heup wordt geopereerd.' ZEG DAT DAN!', schreeuw ik van binnen. Maar meestal houd ik mij in.

Er zijn cursussen, gericht op praktischer communiceren: 'Non-violent communication' (vermijd woorden als 'niet' en 'geen'), 'Brutal honesty' (vertel altijd de volledige waarheid) en 'Direct communication' (zeg precies wat je wilt en bedoelt). Die cursussen zijn er niet voor niets. Communiceren is en blijft moeilijk. Zelfs wanneer je niet met woorden spreekt maar met symbolen, zoals ik een aantal keren per jaar mag doen binnen de Vrijmetselarij. Iedereen ziet iets anders bij het zien van een stuk touw: de ene ziet het als verbindingsstuk of reparatiemiddel dat doet denken aan een heerlijk zeilweekend, de ander ziet het in gedachten om de nek gewikkeld van iemand die hem of haar niet begrijpt. Beiden glimlachen terwijl zij samen naar hetzelfde stuk touw kijken en voelen zich verbonden met de ander.


Ander voorbeeld: in de klas zit een druk kind. Het meisje kan maar niet stilzitten, kijkt rusteloos uit het raam, let niet op en lijkt onhandelbaar. Zij moet zich bij het schoolhoofd melden, het schoolplein vegen, wordt in de hoek gezet, moet verplicht nablijven en uiteindelijk spreekt de school met de ouders. Het meisje wordt overgeplaatst naar een andere klas 'want je weet maar nooit'. De juf van die klas is al gewaarschuwd voor het meisje en is iets minder van het straffen en zware discipline. Zij adviseert de ouders het meisje op dansles te zetten. Het meisje bloeit op. Later in haar leven verzorgt zij de choreografie van de musical Cats. 

Stel dat dat meisje in de jaren '80 was geboren en niet een decennium of zo eerder. Dan had zij waarschijnlijk de diagnose 'ADHD' gekregen, was mogelijk aan de medicatie gezet en een rustige, bescheiden en best goed lerende jonge vrouw geworden. Maar door de verkeerde diagnose zou haar creativiteit worden onderdrukt en haar onbeheersbare innerlijke drang om te dansen keurig zijn beheerst. Zij zou dan 'normaal' zijn geworden.

Eigenlijk weet ik niet precies waar ik heen wil met dit stuk. Maar bedenkt u zich even voordat u wilt dat een ander verandert, alleen maar omdat dat u beter zou uitkomen: zou u zelf willen veranderen wie u bent, hoe u doet, praat, denkt, communiceert? Waarom verlangt u dat dan wel van een ander?

'Ik heb een rotjeugd gehad' wordt niet geaccepteerd als excuus voor iemands gedrag en zelfs mensen met autisme kunnen leren zich 'sociaal' te gedragen. Zo had een zwaar autistische collega simpelweg 'als/dan' formules in zijn hoofd gestampt: 'Als iemand een eerste hap eten neem, zeg je 'eet smakelijk!'; 'Gaat een collega weg op het einde van de dag, dan roep je: 'Fijne avond!'. Behalve op vrijdag. Dan zeg je 'Goed weekend!'

Natuurlijk kunnen mensen pijn of verdriet hebben waardoor zij het tijdelijk moeilijk vinden om een prettige, aangeleerde sociale interactie aan te gaan. Soms heb je ook gewoon even niet de energie om je te gedragen zoals een ander wenselijk vindt. Dat weten wij allemaal. 

Laten wij ermee ophouden een ander kwalijk te nemen te zijn wie hij of zij is.